Adware là gì và hoạt động như thế nào?
Adware (viết tắt của advertising-supported software) là một dạng phần mềm độc hại được thiết kế nhằm hiển thị các quảng cáo không mong muốn trên thiết bị của người dùng. Khác với quảng cáo hợp pháp, adware thường gây phiền toái và tiềm ẩn nhiều rủi ro về bảo mật cũng như quyền riêng tư.
Theo Kaspersky, adware thường được “gói kèm” trong các phần mềm hoặc tiện ích miễn phí. Sau khi được cài đặt, nó sẽ âm thầm hiển thị pop-up, banner dày đặc hoặc tự động chuyển hướng trình duyệt sang những trang web không mong muốn.
Quá trình xâm nhập của adware diễn ra lén lút: trong nhiều trường hợp, nó được cài sẵn như một tùy chọn mặc định khi người dùng tải phần mềm miễn phí và thường bị bỏ qua trong bước thiết lập. Khi đã kích hoạt, adware có thể theo dõi thói quen duyệt web – từ lịch sử truy cập, từ khóa tìm kiếm cho đến sản phẩm quan tâm. Những dữ liệu này sau đó được dùng để xây dựng hồ sơ cá nhân, phục vụ cho việc hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu.
Theo Sophos, sự nguy hiểm của adware không chỉ nằm ở việc làm phiền bằng quảng cáo, mà còn ở khả năng xâm phạm dữ liệu riêng tư, mở đường cho các cuộc tấn công mạng tinh vi hơn.
Những tác hại khôn lường của Adware
Theo Norton LifeLock, adware không chỉ đơn thuần gây phiền toái bằng quảng cáo dày đặc, mà còn mang lại nhiều rủi ro nghiêm trọng cho người dùng. Tác hại dễ nhận thấy nhất là làm giảm hiệu suất thiết bị. Khi các quảng cáo liên tục xuất hiện, chúng tiêu tốn tài nguyên hệ thống như CPU và RAM, khiến máy tính hoạt động chậm chạp, thậm chí có thể bị treo.
Nguy hiểm hơn, adware còn là mối đe dọa trực tiếp đến quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu cá nhân. McAfee cảnh báo rằng loại phần mềm này có thể âm thầm thu thập địa chỉ IP, lịch sử tìm kiếm, thói quen truy cập và nhiều dữ liệu nhạy cảm khác, sau đó bán lại cho bên thứ ba để phục vụ mục đích quảng cáo hoặc tấn công mạng.
Không chỉ dừng lại ở đó, một số adware còn đóng vai trò như “cửa ngõ” cho mã độc khác xâm nhập. Theo Kaspersky, adware có thể tự động chuyển hướng người dùng đến các trang web lừa đảo (phishing), hoặc ngầm tải xuống những phần mềm độc hại khác mà bạn không hề hay biết. Điều này khiến nguy cơ mất dữ liệu, lộ thông tin tài khoản và thiệt hại tài chính ngày càng gia tăng.
Cách phòng tránh và loại bỏ Adware
Để không trở thành nạn nhân của adware, biện pháp quan trọng nhất là nâng cao ý thức an toàn khi sử dụng Internet. Khi tải xuống bất kỳ phần mềm miễn phí nào, hãy luôn đọc kỹ điều khoản, lựa chọn chế độ cài đặt tùy chỉnh thay vì cài đặt nhanh, và bỏ chọn những tiện ích không cần thiết.
Theo McAfee, việc sử dụng phần mềm bảo mật uy tín là giải pháp hữu hiệu để ngăn ngừa adware. Các chương trình diệt virus và công cụ chống malware hiện đại có thể phát hiện, cảnh báo và loại bỏ adware một cách kịp thời. Người dùng nên thường xuyên cập nhật phần mềm bảo mật để đảm bảo hệ thống luôn được bảo vệ bởi các bản vá mới nhất.
Ngoài ra, duy trì thói quen duyệt web an toàn cũng vô cùng quan trọng. Norton LifeLock khuyến cáo: hãy cẩn trọng với các cửa sổ pop-up, thông báo bất thường hoặc những liên kết quảng cáo quá hấp dẫn. Việc nhấp vào chúng có thể dẫn đến việc cài đặt adware mà bạn không hay biết.
Nếu trình duyệt thường xuyên bị chuyển hướng đến những trang web lạ, đó có thể là dấu hiệu cho thấy thiết bị đã bị nhiễm adware. Trong trường hợp này, hãy kiểm tra và gỡ bỏ các tiện ích mở rộng đáng ngờ, đồng thời quét hệ thống bằng phần mềm diệt virus để làm sạch thiết bị.
Theo Cafe.vn
